Achtergrond
Als vormgever met een achtergrond in architectuur, interieurarchitectuur en productontwerp heb ik regelmatig opdrachten op het gebied van meubelontwerpen uitgevoerd.
Voor een opdracht om een rariteiten cabinet te ontwerpen heb ik gebruik gemaakt van de getallenreeks van Fibonacci, een Italiaanse koopman en wiskundige uit de 12e/13e eeuw.
Gulden Snede
In eerste instantie wilde ik met de Gulden Snede de maatvoering van het ontwerp bepalen. Immers, in de 16e en 17e eeuw was het rariteiten cabinet evenals de “Divinia Proportione'” (later de Gulden Snede genoemd) zeer populair. Het verhoudingsgetal van de Gulden Snede is PHI=1,618.
Fibonacci
De getallenreeks van Fibonacci leest als 0,1,1,2,3,5,8,13,21,34, 55, 89 etc., waarbij een getal altijd de som is van de vorige twee getallen. Het interessante is dat wanneer je in de Fibonacci reeks een getal en het getal daarvoor op elkaar deelt de uitkomst bijna gelijk is aan PHI (bijv. 21:13 =1,615).
Er is dus een aantoonbare relatie tussen de Fibonacci reeks en de Gulden Snede (PHI).
Vandaar de naam van de website.
Helemaal anders !
Ik besloot de uitdaging aan te gaan en deze getallenreeks als uitgangspunt te gebruiken. Al werkend aan het meubelontwerp raakte ik geïntrigeerd door die reeks en vroeg mij af of ik die in ‘het platte vlak’ als een aantrekkelijke grafische voorstelling zou kunnen weergeven. En dan niet als de eindeloos afgebeelde “Nautilus” schelp.
Onderzoekend vormgever
Ik ben de mogelijkheden gaan onderzoeken en ben, zonder een voor opgezet plan, met de getallen gaan spelen. Als een ‘homo ludens’ (spelende mens) zoals Johan Huizinga dat beschreef.
Of, zoals ik mijzelf zie, als een onderzoekend vormgever. Want zo kom ik uiteindelijk tot resultaten; deels is het een stapsgewijs, rationeel proces, deels een creatief proces waarin de inval van het moment en de intuïtie een rol speelt.
Werkwijze
Meestal leidt de ene stap tot de andere en uiteindelijk tot een resultaat waarvan ik op dat moment vind dat het “af” is. En af en toe blijkt het een doodlopend spoor te zijn. Dan leg ik het ontwerp opzij (voor later, of definitief) en begin ik opnieuw. Het uiteindelijke ontwerp is het resultaat van veel onderzoeken, proberen, verfijnen en een flinke dosis ‘verrassingen’.
Ik ben geen wiskundige en ik probeer met mijn door Fibonacci geïnspireerde ontwerpen ook niets te bewijzen of aan te tonen. Behalve misschien dat je met getallen ook andere dingen kunt doen dan optellen en aftrekken. Het ‘niet voor de hand liggende’ gebruik van die getallen boeit me.
Series
2019 : de eerste serie : “Verkenning”. Letterlijk een verkenning, die verrassende resultaten opleverde.
2020 : de tweede serie : “Vierkant en Streep”. Anders dan de eerste serie heb ik mezelf hier wel een beperking opgelegd, namelijk het vierkant en de streep. Die bewust opgelegde beperkingen zijn, naast het gebruik van de getallenreeks, een extra uitdaging.
2021 : de derde serie “Haakse Hoeken”. In deze serie maak ik in een aantal ontwerpen voor het eerst gebruik van de tweede dimensie.
2021/22 : de vierde serie : “Vierkanten”. Een vijftal collages, waarvan 3 van gekleurd karton op papier en 2 van foamboard op mdf.
2022 : de vijfde serie : “Vlechtwerk”. 8 ontwerpen in verschillende formaten in zwart-wit en in kleur, gedrukt op Hahnemühle papier.
2022/23 : de zesde serie : “Kanteling met Phi” . 8 ontwerpen op formaat 66x66cm in drukwerk en/of plaatmateriaal.
Uitgangspunt
De Fibonacci getallen zijn altijd het uitgangspunt en de leidraad, maar niet persé herkenbaar in het eindresultaat. Bijvoorbeeld het getal 3 interpreteer ik soms als 3 mm, of als 3 cm of als factor 3. Dat kan een lengtemaat zijn, een diktemaat, een onderlinge afstandsmaat, een getal in de mengverhouding van kleuren etc.
Vlakverdeling en lijnenspel
Ten behoeve van de vlakverdeling en het lijnenspel voeg ik kleur, transparantie en/of rotaties toe.
Vanuit de basiskleuren Cyan, Magenta, Yellow en K (=Black) stel ik met behulp van de getallenreeks mijn eigen kleurpallet samen en bepaal ik transparanties en rotaties met behulp van het getal PHI. Daarbij gebruik ik PHI dus niet als een meetkundige verhouding maar als een factor.
(Sporadisch komt het voor dat de CMYK kleuren niet tot het gewenste resultaat leiden. Dan val ik terug op het gebruik van RGB kleuren maar daar heb ik minder invloed op).
Formaat en vorm
Voor het formaat van de afbeelding heb ik gekozen voor het vierkant, 34×34 cm, 55×55 en soms 89x89cm. Dat zijn alle drie Fibonacci getallen.
Ik vind een vierkant een mooie en sterke vorm, net zoals een cirkel. Die is binnen het vierkant soms terug te vinden als cirkel of als cirkelsegment of, minder zichtbaar, in de rotaties.
Pigment (giclée) prints
Ik maak de ontwerpen met behulp van CAD software, die ik daarna met grafische software gereed maak voor de drukker.
Als onderzoekend vormgever kwam ik terecht bij het proces van Pigment (Giclée) drukken. Deze techniek vind ik goed passen bij het exacte karakter van mijn ontwerpen.